Pamela Bożek, Jan Jurczak: "Ptaki Polski"

Pamela Bożek – artystka wizualna i aktywistka, zajmuje się działaniami postartystycznymi bazującymi na budowaniu wspólnot i więzi. Od 2018 roku współpracuje z mieszkankami i mieszkańcami ośrodków dla cudzoziemców i cudzoziemek w Polsce. Wydawczyni i redaktorka kwartalnika WIZA-VIS, współtworzonego przez osoby z doświadczeniem uchodźczym, który jest próbą dzielenia przywilejów, udzielania głosu i widzialności tym grupom i tym narracjom, które pozostają na marginesie, a także wzajemnego wspierania się obszarów sztuki współczesnej i organizacji pozarządowych. Współpracuje z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz migrantów i migrantek, między innymi ze Stowarzyszeniem “Dla Ziemi”, Fundacją Ocalenie, Fundacją EMIC, Fundacją Kobiety Wędrowne, Fundacją Dla Wolności, Stowarzyszeniem Homo Faber. Pomysłodawczyni i facylitatorka postartystycznej inicjatywy introligatorskiej Notesy z Łukowa, wspierającej ekonomicznie uchodźczynie w Polsce. Urodzona w 1991 roku w Stargardzie. Strona: www.pamelabozek.com

Jan Jurczak – fotograf i aktywista, współzałożyciel Galerii Naga, student Instytutu Twórczej Fotografii w Opawie (2019-), ukończył kursy na Katedrze Socjologii UP w Krakowie (2017–2018) i program mentorski Sputnik Photos (2017-2018). Jurczak w latach 2017-2020 współpracował z społecznościami mieszkającymi przy linii frontu we wschodniej części Ukrainy, współorganizował oddolnie powstałe centrum pomocy w Donbasie, dystrybuował pomoc humanitarną. W 2020 roku współtworzył z Pamelą Bożek działania wokół Ośrodków dla Cudzoziemców w Polsce. Jurczak pokazywał swoje prace m.in. na Warsaw Gallery Weekend 2020, w sekcji ShowOFF programu głównego Miesiąca Fotografii w Krakowie (2019), w programie głównym Odessa Photodays 2020, publikował fotografie w magazynach branżowych o międzynarodowym prestiżu (m.in. British Journal of Photography), bierze udział w rezydencjach, przeglądach portfolio, m.in. Plat(t)form Fotomuseum Winterthur 2020 w Szwajcarii, Portfolio Days & Night / Centre National de l’Au- diovisue 2019 w Luxembourgu. W 2019 roku został nominowany do Joop Swart World Press Photo Masterclass, otrzymał również stypendium im. Konrada Pustoły. Wspina się z przyjaciółmi. Urodzony w 1996 roku w Krakowie. Strona: www.janjurczak.com

Praca powstała jako część Programu Wsparcia Środowisk Twórczych realizowanego przez Jasną 10: Warszawską Świetlicę Krytyki Politycznej w ramach programu „Centrum Jasna” finansowanego ze środków Miasta Stołecznego Warszawy.

Kurator: Wojtek Zrałek-Kossakowski

Ptaki Polski to działanie, które prowadzimy w Ośrodku dla Cudzoziemców/mek w Łukowie. Po blisko trzech miesiącach zamknięcia ośrodków, w czerwcu tego roku, zdecydowałyśmy się przeprowadzić tymczasowo w jego okolice – próby spotkań on-line przy braku szybkiego Internetu i niewystarczającej ilości urządzeń okazały się frustrujące i nie spełniały oczekiwań żadnej ze stron. Ptaki Polski mają wymiar edukacyjno-performatywny, dzieją się w okolicznych parkach i lasach. Skupiamy się przede wszystkim na podtrzymywaniu budowanej od lat relacji, podejmując jednocześnie wspólne działania wizualne. Ptaki Polski to również tytuł atlasu Jana Sokołowskiego – opisane pięknym, poetyckim językiem historie ptaków obserwowanych na terytorium państwa polskiego, które stały się dla nas inspiracją i do których odwołujemy się na poziomie wizualnym i merytorycznym. Każda osoba biorąca udział w działaniach stała się ptakiem – poznaje jego wygląd i zwyczaje, wspólnie budujemy gniazda. Ptaki Polski to jednak przede wszystkim refleksja nad wolnością, istotą granic i przynależnością – identyfikujemy się z istotami, których naturą jest migrowanie.

Od początku czerwca pieszo poznawaliśmy/łyśmy więc okoliczne lasy, w których można było nareszcie doświadczać pełnej swobody i wolności. Kontakt z naturą był nieograniczony i zmysłowy. W spotkaniach i wyprawach uczestniczyły wszystkie chętne dziewczynki i chłopcy oraz ich matki. W czerwcu rozpoczął się w Łukowie sezon zbioru truskawek, co dla dzieci w ośrodku oznacza uziemienie w maleńkich mieszkaniach, szczególnie podczas pandemicznych ograniczeń.

FOTOGRAFIE PROTOTYPÓW MASEK
(przewijaj)

Na czas wspólnych działań przybierałyśmy/liśmy imiona ptaków wędrownych, których powrót do Polski każdego roku jest niecierpliwie wyczekiwany, a każda osoba tworzyła maskę wybranego gatunku. Rzeźby-maski okazały się ostatecznie znaczące nie tylko na poziomie wizualnym – poza pandemicznym gestem zasłonięcia twarzy ptaki uwalniają nas również od ciężaru związanego z utrwalaniem wizerunku, którego strzeże UDSC. Każde spotkanie to rozmowa o naturze gatunków, ich zwyczajach, naśladowanie odgłosów, obserwacje i lektura atlasów Sokołowskiego. Dla rozmów o migracji przyjęłyśmy więc perspektywę nie-ludzką, pozbawioną ciężaru i uwikłania w obowiązujące prawa i międzynarodowe umowy.